In mijn praktijk, maar ook in de gemiddelde organisatie kom ik nogal eens mensen tegen die over een bepaalde mate van verhoogde sensitiviteit beschikken. Nu weet ik nog niet zo heel lang dat er verhoogde sensitiviteit bestaat. Totdat ik hier achter kwam dacht ik dat ik overgevoelig kwetsbaar en zwak was. Dat dit het gevolg was van verhoogde sensitiviteit wist ik niet. Ik ben in het verleden heel wat keren teleurgesteld geraakt in de sensitiviteit van collega’s. Collega’s die zelf weinig sensitief leken te zijn en in mijn ogen dus sterk, kundig en overtuigend. Ook heb ik van een aantal collega’s en leidinggevenden wel eens gehoord dat zij vonden dat ik niet organisatiesensitief was. Nu ik weet dat ik meer dan gemiddeld sensitief ben, verwonderd mij dat des te meer.
In vacatureteksten staat bij de functie-eisen nogal eens dat je over ‘organisatiesensitiviteit’ moet beschikken. Maar wat is dan precies organisatiesensitiviteit? Hoe weet je dat je het hebt? En waarom is het belangrijk? En…..zijn mensen met een verhoogde sensitiviteit automatisch ook organisatiesensitief? Een vraag die mij als sensitieve, maar kennelijk niet organisatiesensitieve bezig houdt.
Waarin zijn sensitieve mensen anders?
Sensitiviteit is de mate waarin iemand zintuiglijk en fijn gevoelig is. De hoeveelheid informatie en de intensiteit waarmee je die via je zintuigen ontvangt. Alles wat je ziet, hoort, voelt maar wat niet in taal gecommuniceerd wordt. Hoe sensitiever je bent, des te meer informatie en signalen je binnen krijgt die anderen missen. Er zijn mensen waarbij de sensitiviteit dusdanig hoog is dat zij soms erg moe en prikkelbaar van worden. De hoogsensitieve mens krijg veel meer indrukken te verwerken dan andere mensen. Prikkels kunnen op lichamelijk, mentaal, emotioneel, spiritueel en ook buitenzintuigelijk gebied binnen komen. Veel hoogsensitieve mensen voelen zich dan ook slecht begrepen of worden door anderen vaak als overgevoelig, emotioneel of kwetsbaar gezien. Aha………dat is herkenbaar voor mij. iemand noemde mij eens emotioneel incontinent.
Organisatiesensitiviteit (of: organisatiebewustzijn) gaat over het hebben van inzicht in hoe een organisatie feitelijk werkt. Iemand die beschikt over organisatiesensitiviteit, houdt niet alleen rekening met de formele en hiërarchische lijnen binnen een organisatie. Dat wat vastgelegd is in organisatiestructuur, processen en functiebeschrijvingen. Iemand met organisatiesensitiviteit heeft ook een goed gevoel voor de informele cultuur, onderlinge verhoudingen, machtsverdeling, besluitvorming en samenwerking. Dat wat niet vastgelegd of gecommuniceerd wordt.
Weten hoe de hazen lopen.
De formele organisatie is vormgegeven langs een bepaalde structuur, de organisatiestructuur. Daarin is vastgelegd wie de baas is over wie, en welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden er bij functies horen. De informele organisatie Is de organisatie en besluitvorming die informeel plaats vindt. Een voorbeeld daarvan is dat er iemand een sturende rol neemt in de vergadering terwijl die persoon niet de voorzitter is. Een ander voorbeeld is wanneer het voorkomt dat een bestuurder besluiten herziet onder druk van specifieke personen binnen de organisatie die formeel gezien deze besluiten niet nemen. Allerlei initiatieven die binnen de organisatie genomen worden die niet onder bepaalde functies vallen. Ook deze initiatieven vallen onder de informele organisatie. Organisatiesensitiviteit is niets anders dan “ weten hoe de hazen lopen!”
Je weet waar en bij wie je moet zijn om zaken gedaan te krijgen zonder dat dat ergens is vastgelegd.
Wanneer is er gebrek aan organisatiesensitiviteit?
Wanneer er mensen binnen de organisatie zijn die:
1. zich niet conformeren aan de informele cultuur,
2. De informele cultuur bespreekbaar maken of er vragen over stellen,
3. Niet mee spelen in politieke kwesties,
4. Geen moeite doen om relaties te ontwikkelen ten gunste van een individueel belang,
Zou je kunnen denken dat deze mensen niet organisatiesensitief zijn. Omdat ze:
a) Onvoldoende zicht lijken te hebben op hoe de hazen lopen,
b) Confronterend zijn in hun communicatie,
c) Zich niet kunnen verplaatsen in bepaalde belangen,
d) Te weinig moeite doen om contacten met collega’s op te bouwen,
e) Ongevoelig en tactloos zijn.
Wij verwijten dergelijke mensen vaak dat zij geen organisatiesensitiviteit hebben, Maar wat nu als dit mensen zijn die wel een verhoogde mate van sensitiviteit hebben?
Keuzes.
Ongeveer 20% van de bevolking is hooggevoelig. Het is waarschijnlijk een erfelijke eigenschap, die evenveel voorkomt onder mannen als vrouwen. Dit blijkt uit onderzoek van Elaine Aron, Amerikaans psychotherapeute en universitair docente, en grondlegster van het begrip HSP.
Ik kan me niet voorstellen dat er in een wereld waarin 1 op de 5 mensen hooggevoelig is, de rest ongevoelig is. Op basis hiervan durf ik te stellen dat er maar weinig mensen zijn die niet sensitief zijn of een bepaalde mate van organisatiesensitiviteit hebben.
Ik kan me wel voorstellen dat mensen keuzes maken. Dat niet iedereen ervoor kiest zich te conformeren aan de informele cultuur, dat je er wel voor kiest vragen te stellen en zaken bespreekbaar te maken. Dat je ervoor kiest je onafhankelijk van anderen op de stellen en autonoom te gedragen.
Wat er dus feitelijk gevraagd wordt in een vacaturetekst waarin er gesteld wordt dat je over organisatiesensitiviteit moet beschikken is dat jij je conformeert aan de informele cultuur. Dat je weet welke haas je moet volgen, en welke haas je moet vangen.
En daarmee moet ik me verontschuldigen bij iedere collega waarin ik ooit teleurgesteld was. Want ik was niet teleurgesteld in het feit dat je niet sensitief was, maar in de keuzes die je maakte. De leidinggevenden die mij ooit feedback gaven op mijn gebrek aan organisatiesensitiviteit hadden beter aan kunnen geven dat zij vonden dat ik verkeerde keuzes maakte. De feedback die ik nu kreeg begreep ik niet, want ik wist echt wel hoe de hazen liepen. Koos er echter voor me dingen af te vragen en keuzes te maken op basis van mijn eigen waarden en principes.
Waarom is het belangrijk?
Is het belangrijk om organisatiesensitief te zijn? Het antwoord is aan jou. In mijn visie geloof ik niet dat je het niet bent. Ik geloof alleen dat je er keuzes in maakt. Die keuzes zijn belangrijk. Keuzes hebben consequenties waar je mee moet dealen. Sensitiviteit is een prachtig middel dat je in kunt zetten om keuzes te maken die bij je passen. En daarom wil ik je uitdagen om niet gewoon een keuze te maken, maar een bewuste keuze.
Welke keuze past bij jou?