Het klinkt hetzelfde maar dat is het natuurlijk niet. In mijn werk als coach binnen de zorg kom ik echter vaak het eerste tegen. Niet dat mensen zich daar bewust van zijn, dat niet. Vaak zijn ze niet bewust bezig met leiderschap als thema. Niet omdat ze niet willen, maar het is binnen de waan van de dag lastig om jezelf los te maken en na te denken over je eigen leiderschap.
De waan van de dag.
De meeste zorgverleners in de wijk zijn meester in het managen van de “waan van de dag”. Het lastige is dat ze niet uit dit patroon kunnen of durven te stappen. Daarmee veroorzaken ze hun eigen lijderschap. Wat ik meestal hoor zijn redenen waarom dat niet anders kan. De bekende ” Ja maar”.
- Ja maar, dat moet van hogerhand.
- Ja maar, Ik heb daar geen invloed op.
- Ja maar, de rest neemt zijn verantwoordelijkheid niet.
- Ja maar, ze willen toch niet veranderen.
- Ja maar, Ik heb het veel te druk.
- Ja maar, we hebben personeel tekort.
- Ja maar, de cliënt is dat zo gewend.
- Ja maar, ze bedenken iedere keer wat nieuws.
- Ja maar……….
Heel veel redenen om niet te veranderen.
Ik kan er nog wel heel veel meer bedenken die ik zo om me heen hoor. Maar feitelijk komt het allemaal op hetzelfde neer. Men ondergaat het lijdzaam. En wanneer ik vraag of ze wel eens geprobeerd hebben daar iets aan te veranderen komt al gauw de ” Ja maar, dat heeft toch geen zin ” .
Oké, zeg ik dan , maar waarom niet? En ja………dan komen alle maren uit het bovenste rijtje voorbij. En zo veranderd er niets. We lijden onder het alsmaar doen wat we al deden, ook al krijgen we daar geen energie van. En op de vraag waarom men de touwtjes niet in eigen hand neemt krijg ik vaak weer het antwoord ” ja maar, dat heeft geen zin”.
Er wordt veel bepaald door anderen.
Ja, dat klopt. Zeker in de zorg wordt veel bepaald door anderen dan zorgverleners zelf. Overheid, management, zorgverzekeraars. We scheren gemakshalve ook iedereen over één kam. Als iemand bedacht heeft dat zelforganisatie de oplossing in de zorg is voor het teveel aan overhead, dan moet ineens iedereen aan de zelforganisatie. Maar komt die oplossing van de werkvloer?
Het antwoord is nee, want de werkvloer is niet bereid om te veranderen, toch? Ik vraag me in zo’n geval af waarom niet. De zorg kost teveel geld, de vraag wordt groter en het personeel krapper. Dus bedenken wij oplossingen voor cliënt en medewerker. Maar wij vragen ze niet hoe zij het zelf zouden oplossen. Want het enige wat zij willen is extra personeel, horen wij, denken wij. Maar is dat wel zo, en werkt één oplossing voor alles en iedereen?
Ieder mens is uniek.
Ik begrijp dat we ergens moeten beginnen. Maar wat ik lastig vind is dat we voorbij gaan aan de diversiteit van mensen . Dat een doelmatigheidscijfer kan bepalen hoeveel er betaald wordt voor een uur zorg. Dat hoe korter je zorg gemiddeld duurt hoe hoger je beloond wordt. Ik snap de prikkel wel maar zegt het ook iets over doelmatigheid of over kwaliteit? In mijn ogen bevordert dit de zelfstandigheid van de zorgverlener niet. Sterker nog, het zou wel eens het lijderschap kunnen bevorderen i.p.v. het leiderschap. Wij ondergaan lijdzaam wat voor ons bepaald wordt.
Maar wie gaat het gesprek aan over of dit voor deze cliënt of medewerker in deze specifieke situatie de beste oplossing is. Hoe creatief durf je om te gaan met wat bepaald is? Hoeveel vragen durf je te stellen over wat bepaald is? Hoe vaak durf jij een gesprek aan te gaan met management, collega’s, bestuurders over welke invloed je hebt of zou willen hebben?
Leiderschap
De meest voorkomende definitie van leiderschap is “ Een proces waarbij een individu een groep van individuen beïnvloedt om een bepaald doel te bereiken”. Maar om van lijderschap naar leiderschap te komen begin je bij jezelf. Jij neemt verantwoordelijkheid en maakt bewuste keuzes in wat jij doet. Je bent je bewust van wie jij bent en wat jij wilt. Je bent in staat invloed uit te oefenen op wat je kunt en wilt veranderen. En om hetgeen je niet kunt veranderen te accepteren of er afscheid van te nemen. Leiderschap is keuzes durven maken, persoonlijke offers durven brengen. Je nek uitsteken voor hetgeen je gelooft en daarmee anderen inspireren. Dicht bij jezelf zijn en afscheid nemen van alle excuses die je aanvoerde om veilig in je lijderschap te blijven zitten.
Hoe dan?
Van angst over wat je kwijt kunt raken naar vertrouwen over wat je zult vinden.
Van passief afwachten op wat moet naar actief aan de slag met wat je wilt.
Van je slachtoffer voelen van het systeem naar het voeren van een dialoog over het systeem. En je realiseren dat je altijd een keuze hebt. Succes!
