Afgelopen week volgde ik een discussie op social media over kansongelijkheid onder kinderen. Normaal meng ik mij niet in een dergelijke discussie en zeker niet op internet. Nu kon ik me niet inhouden. Omdat kansongelijkheid iets is wat volwassenen bedacht hebben over kinderen. Mijn pleidooi ging over de acceptatie van verschillen. Deze verschillen niet te kwalificeren met een niveau.
Ieder heeft zijn eigen weg te gaan.
Dat is wat ik mijn kinderen vertel. Dat het niet uitmaakt wat je wilt worden zolang je maar voldoening haalt uit hetgeen je doet. Dat het belangrijk is om voor jezelf te kunnen zorgen maar dat je zelf bepaalt hoe je dat doet. Dat iedereen zijn eigen weg te gaan heeft. En al lijkt de weg van de één langer en zwaarder dan van de ander. Dat is alleen maar zo omdat je het vanuit je eigen perspectief bekijkt. We groeien nu eenmaal allemaal op in een andere omgeving en met een andere motivatie en stimulans. Dat zegt niets over je kansen. Het zegt alleen iets over de weg die je hebt af te leggen.
Iedereen kan worden wat er al in zit.
Maar dan moeten wij volwassenen wel luisteren naar wat onze kinderen graag willen. En wat ze willen niet kwalificeren als hoog of laag niveau of als een gemiste kans. Ieder zijn brein werkt anders. Maar een snel werkend brein betekent nog niet automatisch dat dan al bepaald is wat je zult doen later. Het zegt alleen iets over de wijze waarop je leert, onafhankelijk van wat je dan wilt leren. Het gaat over de waarde die wij als maatschappij toe kennen aan specifieke beroepen. En dan het liefst nog materiële waarde. Maar de maatschappij begon ooit met het ruilen van diensten. De één kon dit en de ander dat, en zo hielpen we elkaar. Zonder elkaar was er geen maatschappij. Dus waarom zou een dokter meer waard zijn dan een verpleegkundige of boer?
Rechtdoor naar de eindstreep.
Dat lijkt de stimulans van de maatschappij. Zo snel mogelijk zo hoog mogelijk opleiden. Hoezo hoog? Waarom niet breed? Of diep?
Volgens mij is het zo dat een mens steeds weer nieuwe doelen nodig heeft om vooruit te komen. En het leven gooit ondertussen heel wat uitdagingen op je weg. En hoe mooi is het als je onderweg de kunst van het leren omgaan met die uitdagingen leert. Daarmee duurt de weg dan misschien wel langer, maar hij wordt ook rijker en betekenisvoller. Soms wordt je van het ongeluk dat je overkomt uiteindelijk gelukkiger. Dat is zoals ik het zelf althans ervaren heb.
Niet alles is leuk in het leven.
En als het over kansongelijkheid gaat ben ik waarschijnlijk een fantastisch voorbeeld. Als kind van laagopgeleide gescheiden ouders, met een alcoholverslaafde moeder, met drie kinderen in de bijstand en een pestverleden op school. En ja…….ik heb dat lang oneerlijk gevonden. Maar het heeft me geleerd om het leven te omarmen, en nog meer om mezelf te omarmen. Natuurlijk heeft dat tijd gekost en als ik dit leven niet gehad had, was ik misschien wel dokter of advocaat geworden. Maar was ik dan gelukkiger geweest?
Zou het me geholpen hebben als de wereld medelijden met me zou hebben gehad? Of zou het me geholpen hebben als ik een sticker met het woord kansloos had gekregen? Mijn geluk is juist dat ik weet dat ik kan overleven en dat ik van mijn leven heb kunnen maken wat ik in me had. Dat ik leerde om verantwoordelijkheid te nemen en het niet als excuus te gebruiken om, geen dromen of doelen te hebben, om niets te hoeven zijn.
Waar het begint?
De kansongelijkheid begint bij het stigma dat wij deze kinderen geven. Door van tevoren al naar ze te kijken met de bril van wat er niet zou kunnen. En echt……..uit mijn hart zeg ik. Stop daarmee!
Naar onze eigen kinderen probeer ik te kijken met de blik van acceptatie. Uit te vinden wie ben je? Wat heb je nodig om te groeien? Wat heb je nodig om jezelf te accepteren?
Dat is in mijn ogen het enige wat wij te doen hebben om ervoor te zorgen dat zij in het leven gaan doen waarvoor ze bedoeld zijn. Dat zij het pad dat er voor hen ligt, met alle hobbels en bobbels, cadeaus en uitdagingen leren te nemen zoals het komt. En dat zij weten dat ze mogen falen, dat ze mogen vallen, dat ze hulp mogen vragen, dat ze mogen schitteren, plezier mogen hebben, het zwaar en oneerlijk mogen vinden, het niet leuk mogen vinden, zich rijk mogen voelen maar bovenal dat ze zelf het stuur in handen krijgen en verantwoordelijkheid leren nemen.
Dat ze zelf mogen bepalen welke kans ze wel of niet benutten. Dat ze luisteren naar zichzelf, en een beetje naar ons natuurlijk.
Dat ze worden wie ze al zijn, waardevolle mensen in onze maatschappij.
Of zoals Nelson Mandela eens zei ” Onze diepste angst is niet dat we onbekwaam zijn; onze diepste angst is dat we bovenmatig machtig zijn. Ons licht, niet ons duister, beangstigd ons het meest. We vragen ons af: wie ben ik dat ik briljant, prachtig, begaafd, fantastisch zou zijn. Waarom zou je eigenlijk niet? “
Laten we nu in ieder kind naar het licht kijken dat zij in zich dragen en hen helpen dat te laten schitteren op de wijze die recht doet aan wie zij zelf zijn.