Wat is dat eigenlijk keuzestress? Diegene die er last van hebben hoef ik dat niet uit te leggen. Maar voor de mensen die het niet kennen “Keuzestress is een vorm van stress die veroorzaakt wordt doordat iemand overspoeld wordt met informatie die overwogen moet worden om een `goede` keuze te kunnen maken (Schwartz, 2004). Maar wat maakt een keuze goed of niet goed?
Er zijn geen verkeerde keuzes.
In mijn ogen dan. Natuurlijk hebben alle keuzes gevolgen waar je verantwoordelijkheid voor draagt. Een keuze maken betekent ook vaak dat er iets is waar we niet voor kiezen, dat we dan niet hebben. We moeten iets opgeven, een offer brengen. En is de angst voor hetgeen we niet zullen hebben niet groter dan het vertrouwen over wat er wel is? En zou dat je dat niet veel stress over de keuze op kunnen leveren?
Een keuze vraagt offers.
Denk maar eens terug aan alle keuzes die je gemaakt hebt en waar je over twijfelde. Welk offer moest je daar brengen? En was je bereid dat offer te brengen? Wilde je niet stiekem beide? De moeilijke keuzes die ik in mijn praktijk vaak tegen kom gaan over de keuzes voor een andere baan of een carrièremove, soms ook over relaties en vriendschappen. Je weet vaak wel dat die ene vriend of vriendin eigenlijk teveel energie kost i.p.v. oplevert. Maar durven we dan ook voor ons zelf te kiezen en de vriendschap te beëindigen?
De baan die niet bij je past.
Je weet dat wel maar toch durf je er niet uit te stappen. Er zijn zelf mensen die zichzelf makkelijker opofferen dan hun baan. Meestal vanuit de angst hun inkomen te verliezen of onzekerheid over wat er dan wel bij ze past. Ik wil nu wel de goede keuze maken hoor ik ze zeggen. Maar is iets achter laten waarvoor jij jezelf moet opofferen niet al een goede keuze op zich? En kun je wel weten wat je dan echt wilt als jij bereidt bent om jezelf eerder op te offeren dan je baan? Ik ben loyaal hoor ik ze ook zeggen. Nee zeg ik dan. Je bent bang om iets op te offeren.
Een bekende gevangenis is voor veel mensen nog steeds prettiger dan onbekende vrijheid.
Long walk to freedom.
Het verhaal van Nelson Mandela waarin hij aan het eind beschrijft, vlak voordat hij vrij komt, dat hij angst heeft. Angst om weer vrij te zijn, angst om hetgeen hij gezegd heeft te moeten waarmaken als hij eenmaal vrij komt, angst voor het onbekende. 42 jaar gevangenschap voelt als zekerheid, als veilig, maar ook als een goed excuus om niet te hoeven falen. En laat dat nu net een andere grote reden zijn om stress te hebben over een keuze. De angst om te falen, om dat wat je graag wilt niet te kunnen of te krijgen.
Er zijn alleen maar keuzes.
Keuzes zijn gewoon keuzes. Niet goed en niet slecht. Elke keuze leert je iets over jezelf en de wereld om je heen. Soms lijkt het of je iets wilt en kom je erachter dat je dat uiteindelijk toch niet wilde. Dat weet je alleen door het te doen. Of je blijft maar denken aan dat je niet gedaan hebt wat je eigenlijk wilde. Maar ook die keuze leert je iets. Het leven is lang genoeg om er een tijdje over te doen om op je bestemming te komen, maar te kort om te wachten en niet op weg te gaan. Zo zwerven we door ons leven en worden we rijk aan ervaringen.
Niet kiezen is ook een keuze
Wanneer je niet kiest, kiest het leven voor jou. Daarbij leg je de verantwoordelijkheid voor de keuze buiten jezelf. Echter zullen er ook aan geen keuze maken gevolgen zitten. En de verantwoordelijkheid daarvoor kun je niet buiten jezelf leggen. Stel je twijfelt over je baan maar je blijft dubben over of je op zoek zult gaan naar iets anders. Hoe zou jij je werk dan doen? Grote kans dat jouw gedrag en inzet op het werk verandert. Het zou kunnen dat dit je werkgever uitnodigt om na een tijdje keuzes voor jou te maken waar je dan toch mee zult moeten dealen. Ook al heb je de keuze niet zelf gemaakt. Tenminste, niet bewust.
De angst om iets te verliezen of te falen kan ervoor zorgen dat je niet kiest. Maar meestal levert het niet kiezen hetzelfde gevoel op, misschien zelfs nog meer dan wanneer je de keuze zelf had gemaakt.
Geen anderen willen kwetsen.
Is ook een veel aangevoerde reden om keuzes uit te stellen. Mijn vraag daarop. “ Wat verlies je daarmee?” Vooropgesteld dat het mogelijk is een ander te kwetsen met jouw keuzes.
Niet kiezen en in een situatie blijven zitten die niet fijn is of een keuze maken met voorwaarden is misschien wel veel meer kwetsend dan kiezen voor wat je gelukkig maakt. En om heel eerlijk te zijn is het misschien eerder een excuus voor jezelf om geen verantwoordelijkheid te nemen.
Minder keuzestress.
Hoe sneller je kiest, des te minder stress. Wil je zeker weten dat je de goede keuze maakt?
Focus je dan niet op wat je te verliezen hebt maar op de hoeveelheid levensgeluk die de keuze je gaat brengen. De rest zijn excuses om geen verantwoordelijkheid te nemen. Kies niet met voorwaarden maar met overgave. Met andere woorden, ga er gewoon voor als je denkt dat iets je gelukkig maakt. Wees niet bang om te falen of om te ervaren dat iets toch minder leuk is dan je aanvankelijk dacht. Realiseer je dat je iedere dag weer nieuwe keuzes kunt maken. En wat de wereld er maar van vindt, jij alleen bent verantwoordelijk voor de keuzes is jouw leven.
“May your choices reflect your hopes, not your fear”.
Nelson Mandela