We kennen allemaal het verschil tussen optimisten en pessimisten toch? Voor de optimist is het glas half vol, voor de pessimist half leeg. Maar is dat eigenlijk wel zo? Ik ken mezelf als een rasechte optimist en mijn glas is echt wel eens half leeg. Martin Seligman is een Amerikaanse hoogleraar psychologie en de grondlegger van de positieve psychologie. Een studiegebied waarin de gezonde staat van zijn wordt onderzocht zoals geluk, sterkte van karakter en optimisme.
Hij onderscheid pessimisten en optimisten niet op basis van stemming op een bepaald moment maar op basis van de wijze waarop zij doorgaans reageren op dingen die hen overkomen. Volgens Seligman heeft een pessimist de neiging om hetgeen hem overkomt toe te schrijven aan zichzelf en de gevolgen ervan als iets onoverkomelijks eeuwigdurends te zien. De optimist daarentegen heeft meer de neiging hetgeen hem overkomt aan het moment toe te schrijven. De pessimist zegt “Het glas is halfleeg, dat is mijn eigen schuld en het zal nooit meer voller worden” De optimist zegt “Het glas is half leeg vandaag, maar morgen voel ik me beter en zal het weer voller zijn”.
Is pessimisme een slechte eigenschap?
In basis geloof ik niet in slechte eigenschappen, in mijn ogen zijn alle eigenschappen goed. Echter, kun je soms wel iets doorslaan in bepaalde eigenschappen. Moeten we van pessimisten perse optimisten maken? Hoe zou jij als optimist het vinden wanneer je omgeving van jou een pessimist probeerde te maken? Het punt is dat wij pessimisme als negatief ervaren en dat wij het daarom willen veranderen. En heel eerlijk gezegd heb ik zelf die neiging ook een beetje. Maar wat je dan feitelijk doet is de persoonlijkheid van de ander ontkennen. Je zegt, je mag niet zijn wie je bent of je bent niet goed genoeg zo. Wat zou dat opleveren bij iemand die een pessimistische kijk op het leven heeft? Waarschijnlijk wordt het niet beter maar juist erger gezien de wijze waarop deze mensen omgaan met de dingen die hen overkomen. Als ieder kwaliteit een valkuil heeft, is pessimisme dan niet eigenlijk een valkuil van een kwaliteit? Deze mensen zijn meestal uitstekend in staat om de realiteit onder ogen te zien. Ze zijn in staat tot zelfreflectie en ze zijn in staat de gevolgen te overzien van hun daden. Probeer dat maar eens voor elkaar te krijgen bij een optimist.
Is optimisme een goede eigenschap?
Wij denken vaak dat optimisten een beter leven hebben en meer voor elkaar krijgen. Feitelijk ervaren wij optimisme vaker als een kwaliteit dan pessimisme. Maar wanneer een optimist doorslaat in zijn kwaliteit om kansen te zien, in het moment te leven en meestal doet in plaats van denkt kunnen er best problemen ontstaan waarbij de optimist dan de neiging heeft het probleem te parkeren en op zoek te gaan naar een nieuwe kans. En omdat optimisme lekkerder voelt voor ons als mens vergeven we deze valkuilen sneller dan die van de pessimist.
Goed en fout.
Zwart wit gesteld in een pessimist negatief en een optimist is positief. Zelfs in het kwaliteitenspel van Daniel Offman wordt optimisme bij de kwaliteiten ingedeeld en pessimisme bij de valkuilen. Gelukkig heeft de wereld meer kleuren dan zwart en wit, maar hebben we soms moeite om die nuance te zien. Zwart wit is makkelijker te beoordelen. We beoordelen nl graag op goed en fout. De nuance zit hem in de balans tussen negativiteit en positiviteit. Deze balans bereik je echter niet door de ander te ontkennen. Tegen een optimist zeggen dat hij eens wat realistischer naar de wereld en zichzelf moet kijken helpt net zo min als tegen een pessimist zeggen dat het wel meevalt en dat hij niet zo in negativiteit moet blijven hangen. Wanneer je balans wilt is het slimmer om de ander te vragen zijn kwaliteit in te zetten om jou te helpen. Vraag een pessimist eens om zijn kritisch blik te laten gaan over jouw plannen en complimenteer hem over de mogelijke gevaren die hij in kaart brengt. Doe er je voordeel mee door van tevoren te bedenken hoe je die gevaren gaat oplossen in plaats van te doen of ze er niet zijn. Waarschijnlijk kan de pessimist je daarbij helpen. Voor de pessimist geldt dat er balans kan zijn wanneer hij de optimist eens vraagt welke mogelijkheden hij over het hoofd heeft gezien. Hij kan ook vragen om feedback in een situatie waarin iets fout gegaan is wat hij anders had kunnen doen. De optimist helpt de pessimist de situatie als een situatie op zich te zien en net als iets dat allesomvattend is.
Conclusie
Pessimisme en optimisme zijn gewoon eigenschappen die bij iemand horen. Erkennen dat iemand die eigenschap heeft levert veel meer op dan ertegen in te bewegen en te proberen het te veranderen. Laat iedereen zijn wie die is, alleen zo houden we balans. Zou de wereld slechts uit optimisten bestaan hebben we net zo’n groot probleem als zou die slechts uit pessimisten bestaan. Ieder zijn eigen kwaliteit en persoonlijkheid, we dragen allemaal bij aan het grote geheel door gewoon onszelf te zijn en te accepteren dat anderen anders zijn.
Wil je jouw zienswijze of ervaring daarover delen? Voel je vrij een reactie achter te laten.